Kantoorverlichting voor interieurarchitecten

Licht is een ontwerpmateriaal. Het bepaalt niet alleen wat zichtbaar is, maar ook hoe een ruimte voelt. Als interieurarchitect gebruik je licht om structuur, sfeer en rust te creëren. Toch ligt bij kantoorverlichting een extra uitdaging: de combinatie van esthetiek, techniek en norm.

Een armatuur kan prachtig ogen in het ontwerp, maar in de praktijk zorgen verblinding, ongelijk licht of verkeerde kleurtemperatuur snel voor klachten. Kantoorverlichting moet daarom zowel functioneel als visueel comfortabel zijn én voldoen aan de NEN-EN 12464-1.

Bij Lixero helpen we (interieur)architecten om die balans te vinden: ontwerpen die er goed uitzien, prettig aanvoelen en technisch kloppen. Geheel ondersteund door berekeningen, productkennis en eventuele duurzame oplossingen.

Licht als ontwerptaal

In moderne kantoorarchitectuur is verlichting niet langer een nagedachte. Lijnen volgen de routing, spots benadrukken textuur en indirect licht maakt hoge plafonds rustiger. Voor interieurarchitecten is het een middel om de architectuur te laten spreken.

Een goed lichtplan start bij de functie van de ruimte. Waar vindt concentratiewerk plaats, waar overleg, waar beweging? Vanuit dat programma kun je lichtzones definiëren met elk een ander doel: taakverlichting op werkvlakken, accentverlichting voor identiteit en oriëntatie en indirect licht voor rust en balans.

De kwaliteit van het licht bepaalt vervolgens de beleving. Een werkplek met 500 lux kan formeel aan de norm voldoen, maar voelt verkeerd aan als de kleurweergave (CRI) te laag is of de UGR te hoog. Juist dát onderscheidt een mooi ontwerp van een goed ontwerp. Meer over de technische achtergronden vind je in Wat is UGR-waarde? en Wat is CRI?

De norm als hulpmiddel

De NEN-EN 12464-1 geeft richting, geen beperking. Deze norm schrijft voor dat werkplekken minimaal 500 lux moeten hebben, een UGR ≤ 19, en een CRI ≥ 80. Ook de uniformiteit (Uo ≥ 0,6) is belangrijk, want het licht moet gelijkmatig verdeeld zijn.

Binnen die kaders is er volop ontwerpvrijheid. Je kunt spelen met armaturen, lichtverdeling en kleurtemperatuur, zolang de basiswaarden geborgd blijven. De praktijk leert dat een lichtplan met contrast, gelaagdheid en warme zones vaak beter presteert op comfort dan een egaal raster.

DIALux is voor een lichtplan een onmisbare tool om dat onderbouwd te doen. Je kunt berekenen, renderen en controleren of je ontwerp aan de norm voldoet. Verschillende interieurarchitecten volgden bij ons de DIALux Cursus 1 Dag om die vertaalslag van ontwerp naar berekening te leren. In één dag leer je de basis van een kloppend lichtplan met DIALux.

Wie meer wil weten over de specifieke eisen, kan verder lezen in Wat is NEN-EN 12464-1?.

Lichtkleur en materiaal

Kleurtemperatuur (Kelvin) en kleurweergave (CRI) bepalen samen hoe een ruimte aanvoelt. In kantoren werkt neutraal wit licht (ongeveer 4000K) het best voor concentratie, terwijl in ontvangstruimtes of lounges een warmere toon (2700K – 3000K) meer rust brengt.

Een hoge CRI-waarde (90+) zorgt dat kleuren van materialen, hout en textiel natuurlijk blijven. Dat is cruciaal in interieurs met veel kleur en textuur. Ook de SDCM (kleurconsistentie tussen armaturen) speelt een rol, want bij kleine verschillen in kleurtemperatuur ontstaan visuele onrust.

De combinatie van licht en materiaal bepaalt bovendien de perceptie van lichtniveau. Donkere oppervlakken absorberen meer licht en lichte tinten reflecteren. Daarom gebruiken wij bij lichtplannen vaak reflectiefactoren afhankelijk van het oppervlakte. Zo weet je vooraf hoe de ruimte reageert op licht.

Wil je meer weten over de technische achtergrond hiervan? Lees dan Wat is kleurtemperatuur (Kelvin)?.

Efficiëntie en comfort

In kantoorverlichting draait LED niet meer alleen om efficiëntie (lm/W), maar om stabiel lichtbeeld, goede driverkwaliteit en thermisch beheer. Een armatuur met L90B10 100.000 uur presteert in de praktijk veel constanter dan een goedkoper model met L80B50 50.000 uur.

Als interieurarchitect wil je weten hoe die technische waarden het visuele beeld beïnvloeden. Veroudering van LED’s (lumenbehoud) en vervuiling van armaturen zorgen ervoor dat het lichtniveau na verloop van tijd daalt. Daarom rekenen we met een onderhoudsfactor om dat te compenseren.

De keuze van optiek (lenzen, microprisma, darklight) bepaalt daarnaast de UGR. Zo kun je ook met esthetisch fraaie armaturen voldoen aan de norm. In kantoorprojecten als Donna Eindhoven en Miro Amsterdam hebben we precies dat samengebracht: designarmaturen met gecontroleerde luminantie.

Meer weten over efficiëntie en lichtopbrengst? Kijk bij Wat is Lumen/Watt-verhouding? En waarom is het belangrijk?

Slimme sturing

Steeds meer interieurarchitecten integreren lichtsturing in hun ontwerpen. Met DALI regel je groepen of zones via het gebouwbeheersysteem en met Casambi doe je dat draadloos via Bluetooth.

Voor renovatieprojecten is Casambi bijzonder interessant. Want elk armatuur vormt een node in een mesh-netwerk, waardoor je zonder extra bekabeling scènes, timers en daglichtregeling kunt instellen. In onze praktijkprojecten gebruiken we Casambi vaak bij herinrichtingen van kantoren of winkels. Zoals bij Keurslager van der Meer Heerenveen, om flexibel te kunnen schakelen tussen presentatie en onderhoudslicht.

Bij nieuwbouw is DALI nog steeds de standaard: stabiel, betrouwbaar en perfect te integreren in gebouwautomatisering. De keuze tussen beide systemen hangt af van de situatie, maar voor ontwerpers geldt: denk vroeg na over de sturing, want het bepaalt ook je armatuurselectie.

Lees meer over de werking van beide systemen in Wat is Casambi? en Wat is DALI verlichting?

Duurzame kantoorverlichting

Duurzaamheid is niet langer een bijzaak, maar een ontwerpeis. Architecten willen materialen kunnen hergebruiken, en opdrachtgevers vragen om circulaire oplossingen. Daarom ontwikkelde Lixero Yuugn: 3D-geprinte armaturen van gerecycled PETG, lokaal geproduceerd in Nederland en bijna volledig herbruikbaar.

Yuugn combineert vrijheid met verantwoorde productie. Elk armatuur wordt op bestelling gemaakt, dus er is geen overvoorraad of verspilling. Aan het einde van de levensduur nemen we de armaturen terug en hergebruiken het materiaal voor nieuwe productie.

Voor interieurarchitecten betekent dat vrijheid, maatwerk en meetbare circulariteit. Bovendien wordt Yuugn lokaal geassembleerd in samenwerking met Maakwerk Deurne, een sociale onderneming. Dat maakt circulair ontwerpen niet alleen duurzaam, maar ook sociaal.

Meer over deze productlijn lees je op Circulaire verlichting.

Samenwerken met Lixero

Goede kantoorverlichting is het resultaat van samenwerking: ontwerpers, installateurs en leveranciers die elkaar begrijpen. Bij Lixero werken we daarom graag samen met interieurarchitecten vanaf de schetsfase. Zo voorkomen we dat licht pas wordt toegevoegd als alles al vastligt.

Onze werkwijze is eenvoudig en transparant

Een gesprek over onder andere functie, sfeer en materiaal.
Een lichtplan met DIALux-berekeningen, inclusief productselectie
Aflevering en eventueel montage indien gewenst
Afstelling en documentatie bij oplevering

Meer over onze werkwijze vind je op Onze aanpak of Lichtplan. Wie een project wil laten opnemen, kan een afspraak inplannen via ons contactformulier.

Checklist voor (interieur)architecten

Bij elk kantoorontwerp kun je deze punten meenemen:

Houd rekening met reflectiewaarden van wanden, vloeren en plafonds.
Controleer UGR ≤ 19 in DIALux, niet alleen de luxwaarden.
Kies de juiste kleurtemperaturen per zone.
Let op CRI ≥ 90 bij interieurs met natuurlijke materialen.
Denk vroeg aan sturing (DALI of Casambi) en voeding.
Overweeg circulaire armaturen (Yuugn) bij aanbestedingen met MVI-criteria.
Borg onderhoudsfactor in je berekening, zodat je lichtniveau op peil blijft.